واقعیتی درتاریخ

امیرکبیردرطول ۳سال و۳ماه و۲روزی که صدارت رابرعهده داشت،اصلاحات بسیارعظیمی ازبالاشروع کردکه پای آن درتمام جهات دیده میشود.اماسوال اینجاست که آیاجنگیدن درچندین جبهه وکشاندن آنهمه جریانات،عناصر،اقشاروگروههای ذی نفوذبه مخالفت باخوداجتناب ناپذیربود؟آیاامیرنمی توانست

معتدلتروانعطاف پذیرتروآرامترگام بردارد؟...به هرحال دربررسی عملکردامیربامخالفین در زمانیکه برسر

قدرت بود،گونه ای یکدندگی،عدم بردباری وسرسختی به چشم می خورد.او آشکارا حوصله وتحمل

مخالفت بااصلاحاتش  رانداشت.

دکترکاتوزیان دراین باره می گوید:"(او)درپیشینه ی اجتماعی,مقام نظامی,جاه طلبی های شخصی وروشها وآرمانهای شبه مدرنیستی,به گونه ای شگفت انگیز به رضاخان پهلوی می ماند.جای تردید

نیست که اگراوزنده مانده بود,دراسطوره شناسی تاریخی ایران اینک ازاوبعنوان عامل یکی ازقدرتهای

بیگانه ومستبدی بیرحم یادمیشد,همانطورکه رضاخان اگردرآن سالهای اول ناکام یانابودمیشد,بی گمان امروزه همچون قهرمانی بزرگ که قربانی امپریالیسم وارتجاع داخلی شده است,مورد ستایش

قرارمی گرفت."

                                     سنت ومدرنیته*صادق زیباکلام*1380